Veulenbrigade jaarupdate 2022-2023: 'Intensieve zorg voor zieke veulens'

Dankzij de steun van de donateurs en partners van Vrienden Diergeneeskunde kunnen wij de best mogelijke zorg en behandeling geven aan pasgeboren, zieke veulens. In deze jaarupdate nemen we je mee in de ontwikkelingen die mogelijk zijn gemaakt door alle dierenliefhebbers die dit project een warm hart hebben toegedragen. 

De dierenartsen van de Veulenbrigade van de faculteit Diergeneeskunde staan 24 uur per dag, zeven dagen in de week klaar voor pasgeboren zieke of zwakke veulens. Het jonge leven krijgt daarmee zo snel mogelijk de beste behandeling en verzorging. 

‘De Veulenbrigade is uniek in Nederland en de enige plek waar 24/7 intensieve zorg geleverd kan worden aan ernstig zieke veulens’, vertelt Mathijs Theelen, een van de coördinatoren van de Veulenbrigade. ‘Ernstig zieke veulens zijn veulens die meestal niet zelf kunnen staan en drinken, en continu een infuus, voeding en verschillende medicijnen nodig hebben. Om de beste zorg te kunnen verlenen beschikken we over twee volledig uitgeruste IC-karren. Dit is een soort couveuse voor veulens en beschikt over voldoende ruimte voor onze ‘brigadiers’ om dag en nacht naast het veulen te kunnen zitten om de zorg te leveren die nodig is.’

Specialistische IC apparatuur 

Er is veel specialistische apparatuur nodig om deze intensieve zorg op hoog niveau te kunnen leveren en dit is erg kostbaar. De afgelopen drie jaar heeft de Veulenbrigade dankzij de steun van Vrienden Diergeneeskunde de IC-apparatuur kunnen vernieuwen en uitbreiden. Op dit moment beschikt de Veulenbrigade over twee volledig uitgeruste IC-karren inclusief elk een eigen set infuuspompen. Een derde set infuuspompen, zonder IC-kar, kan worden ingezet voor veulens met bijvoorbeeld diarree die niet in de IC-kar verpleegd hoeven te worden. 

Wetenschappelijk onderzoek naar gezondheid en ziekte

Het onderzoeksteam van de Veulenbrigade zet zich ook in voor de verdere ontwikkeling van wetenschappelijke kennis op het gebied van gezondheid en ziekte van veulens. Een voorbeeld van een wetenschappelijk studie van het onderzoeksteam is de Gentamicine studie. Gentamicine is een veelgebruikt antibioticum bij ernstig zieke veulens. Met behulp van deze wetenschappelijke studie is een populatiefarmacokinetisch model ontwikkeld waarmee de dosering van gentamicine beter aangepast kan worden op de individuele situatie van de patiënt om zo vervelende bijwerkingen te voorkomen. ‘Op dit moment staat de validatiefase gepland, waarbij we prospectief willen testen of het model de concentraties gentamicine in het bloed daadwerkelijk goed kan voorspellen’, aldus Mathijs Theelen. ‘Zodra deze fase afgerond is, zullen we het model in de kliniek inzetten. De resultaten van de pilotstudie zijn inmiddels gepresenteerd op een internationaal wetenschappelijk congres. De eindresultaten zullen uiteindelijk gepubliceerd worden in een wetenschappelijk tijdschrift zodat dit model ook in andere paardenziekenhuizen wereldwijd gebruikt kan worden.’   

Een andere wetenschappelijke studie van de Veulenbrigade richt zich op de ontstekingsparameter Serum Amyloid A (SAA). SAA is een eiwit in het bloed dat snel stijgt bij infectieuze ziekten en ernstige ontstekingsprocessen en lijkt daarmee veelbelovend om, op het moment van ziekenhuisopname, de prognose voor een ziek veulen in te kunnen schatten. Op dit moment is echter niet bekend of SAA hiervoor geschikt is. Als blijkt dat SAA betrouwbaar gebruikt kan worden bij het stellen van diagnoses en prognoses in zieke veulens, kan er eerder en adequater gehandeld worden als een veulen ziek wordt.  ‘In 2020 en 2021 hebben we samples verzameld van 177 zieke en gezonde veulens waarin SAA is gemeten’, zegt Esther Siegers. ‘Er is een aantoonbaar verschil in SAA-concentratie tussen zieke en gezonde veulens, waarbij ook onderscheid gemaakt kan worden tussen veulens met sepsis en veulens met andere ziektes. Het opvolgen van SAA tijdens ziekenhuisopname zegt iets over de kansen op overleving van het veulen. Hiermee hebben we dus aangetoond dat het meten van SAA kan helpen om de prognose van een ziek veulen in te schatten. De data zijn inmiddels geanalyseerd en gepresenteerd op een groot wetenschappelijk congres in Amerika. Momenteel wordt er gewerkt aan het schrijven van de wetenschappelijke publicatie van deze data.’    

Nieuwe methoden voor vroegtijdige diagnosticering

Verder is het onderzoeksteam ook bezig met een nieuwe methode om sepsis (bloedvergiftiging) vroegtijdig te kunnen diagnosticeren. Sepsis is een bacteriële bloedvergiftiging en de belangrijkste oorzaak van sterfte in de eerste levensweken van een veulen. De diagnose sepsis wordt, zowel bij baby’s als bij veulens, op dit moment gesteld door middel van een bloedkweek, gevolgd door een antibiogram (gevoeligheidsbepaling) om zodoende de juiste antibiotica voor behandeling te kunnen selecteren. Dit proces is tijdrovend en in het geval van sepsis kan de gezondheid van het veulen heel snel achteruit gaan. Er is dus een grote behoefte aan een snelle, betrouwbare methode om sepsis te kunnen diagnosticeren. De methode waar de veulengroep het afgelopen jaar, in samenwerking met onderzoekers van het UMC Utrecht, onderzoek naar gedaan heeft, maakt gebruik van Cell free DNA (cfDNA). Dit zijn kleine stukjes DNA die los in het bloed voorkomen. In het geval van sepsis bevinden zich kleine stukjes DNA van de bacteriën in de bloedbaan. Door middel van sequencing van dit DNA is het mogelijk om te zien welke bacterie het betreft, hiermee kan vervolgens snel een passende therapie gestart worden.  ‘In 2021 en 2022 hebben we monsters verzameld voor de cfDNA studie’, vertelt Esther Siegers. ‘De analyse van de eerste resultaten is positief. Het lijkt erop dat we met behulp van deze techniek inderdaad in staat zijn om de bacteriën die sepsis veroorzaken op te kunnen sporen in het bloed. In 2023 zullen we doorgaan met de monsterverzameling zodat we onze aantallen verder uit kunnen breiden voor de vervolgstudie.’ 

Meer patiënten en een hogere overlevingskans

‘De zorg voor ernstig zieke veulens op de veulen intensive care verloopt erg goed’, aldus Mathijs Theelen. We zien een duidelijke toename in het aantal patiënten en ook de overlevingskansen stijgen licht. Dierenartsen en paardeneigenaren in het land weten ons goed te vinden. De hoeveelheid werk is hiermee wel fors toegenomen. In 2022 is het Veulenbrigade-team daarom uitgebreid van 15 naar 21 brigadiers. Ook waren we in 2022 een officiële stageplaats voor specialisten in opleiding (SIO’s) van de European College of Equine Internal Medicine vanuit heel Europa. Dat heeft ertoe geleid dat we in 2022 elke maand een gast-SIO vanuit een ander land (Ierland, Duitsland, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk) mochten ontvangen. Deze aanpassingen hebben ertoe geleid dat we het werk ondanks de drukte goed aan konden en voor de buitenlandse SIO’s was het een mooie kans om zich verder te ontwikkelen in de zorg voor zieke veulens.’   

Het onderzoeksteam wil de partners en donateurs van de Veulenbrigade hartelijk bedanken voor de steun. Wil je ook het verschil maken voor het jonge leven? En zorgen dat we samen de gezondheid en het welzijn van zieke veulens kunnen verbeteren waardoor ze de beste kansen krijgen? Steun de Veulenbrigade!